Otoczenie pieczą zastępczych dzieci jest jednym z najbardziej optymalnych rozwiązań, jakie wymyślił świat. Oczywiście istnieją domy dziecka czy inne placówki opiekuńczo-wychowawcze, ale od takiego modelu opieki powoli się już odchodzi. W naturalnych rodzinach opieka nad dziećmi jest najlepsza.
Niestety, dzieci są porzucane przez swoich rodziców, są im odbierane z powodu alkoholizmu, uzależnienia od narkotyków i stosowania wobec nich przemocy. Często też dzieci są pozbawione rodziców z powodu śmierci. Aby zapewnić dobre warunki rozwoju i wychowania wymyślono rodzinę zastępczą, która nie tylko przygarnia je pod swój dach, ale daje im miłość i uwagę.
Od kilku lat obserwuje się, że liczba dzieci, dla której szuka się domu, jest coraz większa. Rozmawialiśmy o tym z Moniką Pacuk, pracownicą Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Augustowie, która powiedziała nam, że nie ma dnia bez telefonu czy maila z prośbą o znalezienie rodziny zastępczej dla dzieci.
-W Polsce istnieje teraz bardzo duży problem z utworzeniem zawodowych, czy niezawodowych rodzin zastępczych. Codziennie na naszego maila przychodzi od kilku do kilkunastu zapytań z całego kraju, czy nie mamy miejsca w pieczy zastępczej i to zarówno w rodzinach zastępczych jak i w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Potrzeba jest ogromna. Dzieci są w bardzo różnym wieku, od maluchów do nastolatków. W pieczy zastępczej można umieścić dzieci do ukończenia 18 roku życia, później dziecko może oczywiście w tej rodzinie zostać, ale żeby je otoczyć opieką musi mieć mniej niż 18 lat - zdradza Monika Pacuk.
Zająć się dziećmi można zawodowo lub nie
Mamy rodziny zastępcze spokrewnione, rodziny zastępcze niezawodowe, rodziny zastępcze zawodowe i rodzinne domy dziecka. Każdy z nas może zostać rodzicem zastępczym. O pieczy zastępczej głośno mówi się dość mało, a zapewne za mało. Dlatego też postanowiliśmy wyjaśnić wszelkie niuanse poszczególnych rodzajów rodzin zastępczych i zachęcić do ich tworzenia. Zacznijmy od początku.
Różnice między tymi rodzinami dotyczą między innymi sposobu finansowania. Podstawową formą pomocy finansowej jest świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w pieczy zastępczej. Przysługuje ono rodzinie zastępczej, prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde dziecko. Ponadto na każde dziecko przysługuje dodatek wychowawczy (potocznie zwany 500 +). Rodzina zastępcza zawodowa oraz prowadzący rodzinny dom dziecka otrzymują wynagrodzenie, ponadto rodzina zastępcza niezawodowa i zawodowa musi przejść odpowiednie szkolenie. Jeśli rodzina zastępcza niezawodowa pełni pieczę przez trzy lata, a chce zostać rodziną zawodową, to kwalifikowana jest na dodatkowe szkolenie. Sama procedura nie jest długa, sąd nawet dopuszcza możliwość, że niezawodową rodziną zastępczą zostaje się bez szkolenia, ale z obowiązkiem uzupełnienia tej formalności w ciągu pół roku. Każda osoba, która jest chętna sprawować pieczę zastępczą w maksymalnym krótkim terminie jest kwalifikowana i jak najszybciej sprawdzana pod kątem warunków. Po to, żeby dzieci można jak najszybciej umieścić w tej rodzinie.
A jak przebiega cała procedura i jakie warunki należy spełnić? Przede wszystkim należy zgłosić się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Augustowie i spełnić określone warunki. Proces ten składa się z kilku etapów, w tym czasie trzeba:
- złożyć wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej,
- przedstawić zaświadczenia lekarskie,
- poddać się ocenie warunków mieszkaniowych,
- przejść badania psychologiczne
- zakończyć szkolenie kwalifikacyjne,
Po uzyskaniu pozytywnej oceny kandydat na rodzica zastępczego dostanie zaświadczenie, które uprawnia go do przyjęcia dzieci.
Ważne jest, by wiek kandydatów pozwolił im wychować dziecko do pełnoletności, czyli tak jak biologiczny rodzic. Osoby te sprawdzane są w krajowym rejestrze karnym i w rejestrze przestępców seksualnych.
Warto zaznaczyć, że zmieniło się pojęcie rodziny zastępczej spokrewnionej.
-Kiedyś to było szersze pojęcie, a w tej chwili rodziną zastępczą spokrewnioną są osoby, które są wstępnymi lub rodzeństwem dziecka czyli dziadkowie i rodzeństwo. Tylko w tym obszarze jest to rodzina spokrewniona, a wszystkie ciocie, wujkowie stanowią rodzinę zastępczą niezawodową, a nie spokrewnioną. Kiedyś rodziną zastępczą spokrewnioną był każdy, kto jest spokrewniony z dzieckiem -tłumaczy Monika Pacuk.
Wszystkie rodziny zastępcze mogą liczyć na wsparcie specjalistów: psychologa, koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, terapeuty.
Opieki potrzebują głównie małe dzieci i rodzeństwa
Najwięcej pomocy potrzebują małe dzieci i rodzeństwa. Rodzeństw się nie rozdziela, więc trudniej znaleźć dla nich dom.
Wzrost liczby małych dzieci, które powinny być otoczone pieczą zastępczą, wynika ze zmian w systemie opieki nad dziećmi. Kiedyś placówki opiekuńczo-wychowawcze przyjmowały dzieci w każdym wieku. Od paru lat nie można umieszczać w takiej placówce dzieci, które mają poniżej 10 roku życia. Drugą kwestią, która wpływa na trudność pozyskania rodziców zastępczych, jest zasada, że nie rozdzielamy rodzeństw, nawet gdy jest to piątka rodzeństwa.
W rodzinie zastępczej zawodowej i niezawodowej może w tym samym czasie przebywać nie więcej niż troje dzieci, ale w sytuacji gdy jest to rodzeństwo, dopuszczana jest możliwość opieki nad większą liczbą dzieci. W rodzinnym domu dziecka zaś maksymalnie może być ośmioro dzieci.
Rodzice zastępczy bardzo poszukiwani
Jeśli chcesz dać miłość i bezpieczny dom potrzebującym dzieciom, a może jesteś w trakcie szukania swojej drogi zawodowej, jednocześnie czujesz potrzebę podzielenia się swoim sercem, zgłoś się do PCPR w Augustowie i zostań rodziną zastępczą, może gdzieś jest dziecko, które czeka właśnie na Ciebie.
Artykuł został opublikowany w tygodniku Przegląd Powiatowy w dniu 18 listopada.
